Η παρακεταμόλη είναι μία φαρμακευτική ουσία που εμπεριέχεται σε πλήθος σκευασμάτων , τα οποία όλοι λίγο πολύ έχουμε χρησιμοποιήσει. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν το Depon και το Panadol. Πόσοι από εμάς δεν έχουν καταφύγει σε αυτά τα φάρμακα προκειμένου να ανακουφιστούν από συμπτώματα όπως ο πυρετός και ο πόνος;
Η παρακεταμόλη δε θα έπρεπε να λείπει από κανένα φαρμακείο σπιτιού, καθώς μπορεί να τη χρειαστούμε ανά πάσα στιγμή.
Εδώ θα ήταν χρήσιμο να τονίσουμε ότι η παρακεταμόλη δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε περιπτώσεις που ο πόνος είναι πολύ έντονος ή νευρικής προέλευσης. Παρόλα αυτά, καθώς η παρακεταμόλη δρα συνεργατικά με άλλα ισχυρότερα αναλγητικά, μπορεί να συνδράμει στην ανακούφιση του ισχυρού πόνου εφόσον χορηγηθεί ταυτόχρονα με κάποιο άλλο αναλγητικό. Βέβαια, ο συνδυασμός της παρακεταμόλης με άλλα αναλγητικά δεν είναι κάτι που θα μας απασχολήσει στο συγκεκριμένο άρθρο.
Διαβάζοντας το παρόν κείμενο θα μπορείτε να χρησιμοποιείτε σκευάσματα που περιέχουν παρακεταμόλη με ασφάλεια. Προφανώς, τα φάρμακα αυτά έχουν ένα σχετικά ασφαλές προφίλ αλλά η μη σωστή χρήση τους μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες.
Σκεύασμα:
Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία σκευασμάτων παρακεταμόλης. Η πιο διαδεδομένη μορφή είναι αυτή των χαπιών. Κάθε χάπι εμπεριέχει 500 mg της δραστικής ουσίας. Στα φαρμακεία μπορείτε επίσης να βρείτε αναβράζοντα δισκία, εναιώρηματα (υγρή μορφή του φαρμάκου) και υπόθετα παρακεταμόλης.
Ενδείξεις χορήγησης:
Όπως ανέφερα στην αρχή του άρθρου δύο είναι οι κύριες ενδείξεις για τη χορήγηση παρακεταμόλης.
- Πόνος. Η παρακεταμόλη είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για την καταπολέμηση του οξέως και χρόνιου πόνου, εφόσον αυτός δεν είναι ιδιαίτερα ισχυρός.
- Πυρετός: Η παρακεταμόλη ανακουφίζει άμεσα από τον πυρετό και τα σύνοδα συμπτώματα όπως το ρίγος.
Δοσολογία:
Η παρακεταμόλη μπορεί να ληφθεί είτε με γεμάτο είτε με άδειο στομάχι και χρειάζεται περίπου μισή με μία ώρα προκειμένου να δράσει.
Η ημερήσια δόση παρακεταμόλης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 4g. Θυμηθείτε ότι κάθε χάπι εμπεριέχει 500mg, οπότε η μέγιστη δόση που μπορείτε να λάβετε με ασφάλεια ορίζεται στα 8 χάπια ανά εικοσιτετράωρο. Θα πρέπει να τονιστεί ότι μεταξύ των δόσεων πρέπει να μεσολαβούν τουλάχιστον 4-6 ώρες. Δοσολογία: 1-2 χάπια (500mg-1g) κάθε 4-6 ώρες.
Για άτομα με σωματικό βάρος μικρότερο των 50 κιλών, η δόση πρέπει να προσαρμόζεται στα 500 mg ανά 4-6 ώρες. Η παρακεταμόλη μπορεί να ληφθεί ασφαλώς από εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες, εφόσον χορηγείται με τον ενδεδειγμένο τρόπο.
Πριν λάβετε παρακεταμόλη συμβουλευτείτε τον ιατρό σας , εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με τους νεφρούς ή το συκώτι σας.
Μηχανισμός δράσης:
Ο μηχανισμός δράσης της παρακεταμόλης δεν είναι πλήρως κατανοητός και έτσι κι αλλιώς είμαι σίγουρος ότι αυτό δεν είναι κάτι που σας απασχολεί ιδιαίτερα.
Με λίγα λόγια η παρακεταμόλη έχει αποδειχτεί ότι αναστέλλει ένα ένζυμο, που ονομάζεται κυκλοοξυγενάση και το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των προσταγλανδινών. Υπάρχουν δύο κύριες ισομορφές του συγκεκριμένου ενζύμου, η COX-1 και η COX-2.
Η παρακεταμόλη παρουσιάζει ειδικότητα για την ισομορφή COX-2. Ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι η αναστολή της κυκλοοξυγενάσης 2 αυξάνει την ουδό του πόνου και μειώνει τη συγκέντρωση προσταγλανδινών στο θερμορυθμιστικό κέντρο του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα τον έλεγχο του πυρετού.
Παρενέργειες:
Η παρακεταμόλη είναι ένα φάρμακο με ασφαλές προφίλ, αλλά όταν χορηγείται σε μεγαλύτερες των ενδεδειγμένων δόσεις μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρά προβλήματα.
Υπερδοσολογία μπορεί να προκαλέσει ηπατική ανεπάρκεια. Γιατί όμως;
Η παρακεταμόλη μεταβολίζεται από το ήπαρ (κυτόχρωμα P450) και το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή του μεταβολίτη NAPQI, ο οποίος είναι ηπατοτοξικός. Κάτω από κανονικές συνθήκες ο μεταβολίτης αυτός συνδέεται με τη γλουταθειόνη και αποβάλλεται δίχως να προκαλέσει προβλήματα. Όταν όμως υπάρχει περίσσεια NAPQI λόγω υπερδοσολογίας παρακεταμόλης , η διαθέσιμη γλουταθειόνη δεν επαρκεί για την αποτελεσματική αποβολή του τοξικού μεταβολίτη και μοιραία προκαλείται ηπατοκυτταρική νέκρωση.
Η ηπατοτοξικότητα μπορεί να προληφθεί με τη θεραπεία με ακετυλοκυστεϊνη, η οποία είναι απαραίτητη για την παραγωγή της γλουταθειόνης.
Προσοχή:
1.Μη λαμβάνετε ταυτόχρονα δύο ή περισσότερα φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν παρακεταμόλη. Μεγάλος κίνδυνος ηπατοτοξικότητας.
2.Πριν λάβετε παρακεταμόλη, συμβουλευτείτε τον ιατρό σας εάν αντιμετωπίζεται προβλήματα με τους νεφρούς ή το ήπαρ σας.
3.Μεγάλη προσοχή συνίσταται όταν συνυπάρχει χρόνια υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, καθώς αυξάνεται η μεταβολική δραστηριότητα του ήπατος.
Γνωρίζοντας τις παραπάνω πληροφορίες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την παρακεταμόλη με ασφάλεια.
Μέχρι την επόμενη φορά, να είστε όλοι καλά!
Υγεία στο σπίτι – Τα πάντα για την υγεία σας
Πηγές:
- The top 100 drugs, Churchill Livingstone Elsevier.
- nhs.uk/medicines
- Drugs.com
- Alcohol and Drug Interactions, Ron Weathermon, Pharm.D., and David W. Crabb, M.D.
Photo by Hush Naidoo on Unsplash
