Έκδοση 1.2 – Αύγουστος 2022
Τι είναι χοληστερίνη;
Η χοληστερίνη ή χοληστερόλη είναι μια κηρώδης οργανική ουσία που ανήκει στην κατηγορία των λιπιδίων και ειναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας.H χοληστερίνη παράγεται κατα κύριο λόγο στο ήπαρ και είναι ζωτικής σημασίας ουσία για τον ανθρώπινο οργανισμό. Μπορούμε να την προσλάβουμε και απο την τροφή σε ζωικά τρόφιμα και γαλακτοκομικά προιόντα. Φυτικές τροφές όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά δεν περιέχουν χοληστερίνη. Επισης το 75% της χοληστερίνης παράγεται στον οργανισμό μας, κυρίως στο ήπαρ και το 25% προσλαμβάνεται με τις τροφές.
Σε τι χρησιμεύει η χοληστερόλη ;
- Είναι βασικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών και είναι απαραίτητη για να ρυθμιστεί σωστά η διαπερατότητα της μεμβράνης.
- Είναι δομικό συστατικό αρκετών ορμονών (ανδρογόνα, οιστρογόνα, κορτιζόλη, κορτικοστερόνη, αλδοστερόνη κλπ).
- Στην παραγωγή της βιταμίνης D.
- Στην παραγωγή χολικών οξέων, που βοηθούν στην πέψη των λιπών.
- Στον μεταβολισμό των λιποδιαλυτών βιταμινών.
Πότε είναι βλαβερή η χοληστερίνη;
Παρόλο που η χοληστερίνη είναι απαραίτητη για τον ανθρώπινο οργανισμό, υψηλά επίπεδά της στο αίμα συνδέονται με βλάβες των αγγείων και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Μερικές φορές, ο οργανισμός μας παράγει περισσότερη χοληστερίνη από όση χρειάζεται και αυτή η περίσσεια κυκλοφορεί στο αίμα. Τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα μπορούν να προκαλέσουν θρόμβωση των αιμοφόρων αγγείων και να αυξήσουν τον κίνδυνο για καρδιακή νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ποια είδη χοληστερίνης υπάρχουν;
Η χοληστερίνη υπάρχει στο αίμα σε σύμπλοκα, τις λιποπρωτεΐνες. Υπάρχουν διάφορα είδη χοληστερίνης, που δεν είναι όλα επιβλαβή. Τα βασικά είναι:
- Η LDL χοληστερίνη ή αλλιως ‘κακη χοληστερίνη’ οπως συνηθίζεται να αναφέρεται, μεταφέρει τη χοληστερίνη από το ήπαρ στα κύτταρα. Όταν είναι αυξημένη είναι πιθανό να προκαλέσει απόφραξη των αγγείων, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις
- Η HDL χοληστερίνη ή αλλιως ‘καλή χοληστερίνη’,είναι ωφέλιμη, αφού απομακρύνει την LDL χοληστερίνη από τα τοιχώματα των αγγείων και τη μεταφέρει στο συκώτι από όπου αποβάλλεται με τη χολή. Έτσι, ελαττώνεται ο κίνδυνος για εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων. Άτομα με υψηλά επίπεδα HDL χοληστερίνης έχουν χαμηλό κίνδυνο να πάθουν έμφραγμα και εγκεφαλικό επεισόδιο.
- Η VLDL ( very-low-density lipoprotein) είναι πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη. Η VLDL παράγεται στο ήπαρ και ελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος.Τα μόρια της VLDL μεταφέρουν τριγλυκερίδια (τύπος λιπιδίων) στους ιστούς.Η VLDL ειναι παρόμοια με την LDL απλώς η LDL μεταφέρει χοληστερόλη στους ιστούς αντί για τριγλυκερίδια. Η VLDL χοληστερόλη είναι η πιο πλούσια λιποπρωτεΐνη σε τριγλυκερίδια και αποτελεί πρόδρομο ουσία για την παραγωγή της LDL χοληστερόλης. Σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να είναι αθηρογόνος και ευνοεί την εμφάνιση αθηρωμάτωσης και στεφανιαίας νόσου. Είναι η λιποπρωτεΐνη στην οποία οφείλονται τα τριγλυκερίδια του αίματος.
Πίνακας με τις φυσιολογικές τιμές χοληστερίνης
| Ενήλικες | ||
| Ολική χοληστερίνη | LDL-χοληστερίνη | HDL-χοληστερίνη |
| <200 Επιθυμητή | <100 Ιδανική | >=60 Επιθυμητή |
| 200-239 Οριακά υψηλή | 100-129 Σχεδόν φυσιολογική | <40 Χαμηλή |
| >=240 Υψηλή | 130-159 Οριακά υψηλή | |
| 160-189 Υψηλή | ||
| >=190 Πολύ υψηλή | ||
| Παιδιά | ||
| Ολική χοληστερίνη | LDL-χοληστερίνη | HDL-χοληστερίνη |
| <170 Επιθυμητή | <110 Επιθυμητή | >40 Επιθυμητή |
| 170-200 Οριακά υψηλή | 110-130 Οριακά υψηλή | |
| >200 Υψηλή | >130 Υψηλή | <35 Χαμηλή |
Τριγλυκερίδια:
- Χαμηλό επίπεδο: άνευ ορίου
- Καλό επίπεδο: <149 mg / dL
- Οριακά: 150-199 mg / dL
- Υψηλή: >200 mg / dL
Παράγοντες που ανεβάζουν τη χοληστερίνη:
- Παχυσαρκία
- Διατροφή
- Αλκοόλ
- Κάπνισμα
- Έλλειψη γυμναστικής
- Κληρονομικότητα (ένα παράδειγμα είναι η οικογενής υπερχοληστερολαιμία)
Πώς να μειώσετε την χοληστερίνη τελικά;
1.Mε σωστή διατροφή
Να επιλέγετε να τρώτε τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά και να αποφεύγετε τροφές που περιέχουν κορεσμένα λιπαρά.Παραδείγματος χάρη:
Προσπαθήστε να τρώτε περισσότερο:
- Ψάρια όπως σολωμό και σκουμπρί.
- Μακαρόνια ,ρύζι και ψωμί.
- Ξηρούς καρπούς .
- Φρούτα και λαχανικά.
- Η κατανάλωση βρώμης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση τόσο της ολικής χοληστερόλης όσο και της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL).
Αποφύγετε τροφές που αυξάνουν την χοληστερόλη όπως:
- Βούτυρο
- Σκληρές μαργαρίνες
- Λαρδί
- Λιπαρό κρέας και προϊόντα κρέατος, όπως τα λουκάνικα
- Πλήρη λιπαρά τυριά, γάλα, κρέμες γάλακτος και γιαούρτια
- Καρυδέλαιο, φοινικέλαιο και κρέμα καρύδας
2.Σωματική άσκηση
Εβδομαδιαίος στόχος να είναι περίπου οι 2.5 ώρες σωματικής άσκησης.
Μπορείτε να ξεκινήσετε με γρήγορο περπάτημα,κολύμβηση τρέξιμο ή να χρησιμοποιείτε περισσότερο το ποδήλατο. Δοκιμάστε διαφορετικές ασκήσεις μέχρι να βρείτε αυτό που σας αρέσει να κάνετε περισσότερο και δώστε έμφαση εκεί.
3.Περιορισμός ή και πλήρης διακοπή καπνίσματος
Το κάπνισμα μπορει να ανεβάσει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα κι έτσι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων ,εγκεφαλικών επεισοδίων και καρκίνου.
4.Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ
Υγεία στο σπίτι – Τα πάντα για την υγεία σας
Πηγές: Nursing Dictionary by Farlex
Photo by Iñigo De la Maza on Unsplash
