Από πολύ παλιά , το χασμουρητό έχει συνδεθεί με την υπνηλία και την πλήξη. Ωστόσο, αυτή η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση πρόκειται να αλλάξει, καθώς τα αποτελέσματα ορισμένων νεότερων μελετών δείχνουν ότι το χασμουρητό μπορεί να είναι ένας τρόπος με τον οποίο το σώμα μας προσπαθεί να επιτύχει κάποιους πιο σημαντικούς στόχους.
Ανάγκη για περισσότερο οξυγόνο ή κάτι άλλο;
Ίσως έχεις ακούσει ότι χασμουριόμαστε για να πάρουμε περισσότερο οξυγόνο αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες πάνω στο θέμα. O καθηγητής ψυχολογίας Andrew Gallup σε συνέντευξη στο περιοδικό Science εξηγεί ότι «Παρά τη συνεχιζόμενη πεποίθηση ότι το χασμουρητό αυξάνει τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα, η έρευνα έχει ελέγξει ενδελεχώς αυτή την υπόθεση καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η αναπνοή και το χασμουρητό ελέγχονται από διαφορετικούς μηχανισμούς». Συμπερασματικά, δε χασμουριέσαι περισσότερο ή λιγότερο ακόμα κι αν αλλάξουν τα επίπεδα του οξυγόνου (Ο2) ή του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στον αέρα.
Υπάρχοντα δεδομένα
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, τα ανθρώπινα όντα τείνουν να χασμουριούνται περίπου οκτώ φορές την ημέρα. Αυτός ο αριθμός είναι πιθανώς μεγαλύτερος εάν κατά τη διάρκεια της μέρας συναναστρεφόμαστε άλλα άτομα που χασμουριούνται ή διαβάζουμε κάτι σχετικά με το χασμουρητό. Ποιος ξέρει, μπορεί να χασμουριέσαι και τώρα που διαβάζεις αυτό το άρθρο. Η εικόνα κάποιου που χασμουριέται ή απλώς και μόνο η σκέψη της πράξης, συχνά προκαλεί ακούσιο μιμητισμό. Είναι αλήθεια ότι χασμουριόμαστε σε υψηλότερες συχνότητες όταν έχουμε μόλις ξυπνήσει και όταν είμαστε κουρασμένοι, αλλά άλλες φορές ένα χασμουρητό ξεφεύγει χωρίς προφανή λόγο.
Η μελέτη του Gallup
Μελέτη του καθηγητή ψυχολογίας Andrew Gallup που δημοσιεύτηκε το 2007, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το χασμουρητό πιθανότατα χρησιμεύει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και του εγκεφάλου. Όταν ανοίγουμε το στόμα μας για να χασμουρηθούμε, τα σαγόνια μας τεντώνονται στο μεγαλύτερο δυνατό εύρος και αυξάνουν την αιμάτωση του εγκεφάλου προωθώντας αίμα προς την κρανιακή κοιλότητα. Το άνοιγμα του στόματος και η βαθιά εισπνοή κρύου αέρα (ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι σχεδόν πάντα ψυχρότερος από τη θερμοκρασία του σώματός μας) που λαμβάνει χώρα όταν χασμουριόμαστε, μπορεί να μειώσει τη θερμοκρασία του αίματος που φτάνει στον εγκέφαλό μας . Για τις ανάγκες της μελέτης του Gallup πραγματοποιήθηκαν δύο διαφορετικά πειράματα. Από τους συμμετέχοντες στο δεύτερο πείραμα ζητήθηκε να τοποθετήσουν στο μέτωπό τους μια πετσέτα χεριών, η οποία αφού πρώτα είχε αναδιπλωθεί μερικές φορές είχε τοποθετηθεί μέσα μέσα σε μία πλαστική σακούλα. Το κλειδί της υπόθεσης είναι ότι οι πετσέτες αυτές δεν είχαν την ίδια θερμοκρασία. Ορισμένες είχαν βυθισθεί σε κρύο νερό (4 °C) , άλλες σε ζεστό νερό (46°C) και κάποιες βρίσκονταν σε θερμοκρασία δωματίου. Τα άτομα χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τη θερμοκρασία της πετσέτας που τους δόθηκε και στη συνέχεια παρακολούθησαν για περίπου 5’ ένα βίντεο με άτομα που χασμουριούνταν. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όταν οι συμμετέχοντες τοποθέτησαν στο μέτωπό τους θερμές ή σε θερμοκρασία δωματίου πετσέτες η συχνότητα του χασμουρητού αυξήθηκε όταν εκτέθηκαν στο βίντεο. Αντίθετα, το φαινόμενο αυτό δεν παρατηρήθηκε στο γκρουπ που χρησιμοποίησε τις κρύες πετσέτες. Για την ακρίβεια μόνο ένα άτομο από το γκρουπ αυτό χασμουρήθηκε, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι η τοποθέτηση της κρύας πετσέτας μείωσε δραστικά τις πιθανότητες χασμουρητού. Τα ευρήματα αυτά ενισχύουν την υπόθεση ότι το χασμουρητό συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του εγκεφάλου. Ας δούμε ένα παράδειγμα: στο τέλος μιας κουραστικής ημέρας που περιλαμβάνει πνευματική εργασία, η θερμοκρασία του εγκεφάλου μας αυξάνεται. Το χασμουρητό θα λειτουργήσει ως ‘ψυκτικό υγρό’ και θα επαναφέρει τον εγκέφαλο σε ισορροπία. Αν θες να διαβάσεις αναλυτικά τη μελέτη του Gallup, μπορείς να πατήσεις εδώ.
Ενδυνάμωση κοινωνικών δεσμών
Επιπλέον υποστηρίζεται ότι οι κοινωνικοί δεσμοί μπορεί να ενισχυθούν με το χασμουρητό και άλλες μορφές μιμητικής συμπεριφοράς. Ο νευρολόγος Thomas Scammell είπε: «Αν κάποιος σας χαμογελάσει με ένα ωραίο φιλικό χαμόγελο, χωρίς καν να το σκεφτείτε, είναι πιθανό να ανταποδώσετε το χαμόγελο. Αυτό είναι μια μορφή κοινωνικής αλληλεπίδρασης και φαίνεται ότι οι άνθρωποι που έχουν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση είναι πιο πιθανό να επιδείξουν αυτή τη συμπεριφορά». Το ίδιο ισχύει και με το χασμουρητό.
Επίλογος
Από ότι φαίνεται λοιπόν, η εξήγηση του ότι χασμουριόμαστε απλώς και μόνο επειδή νυστάζουμε ή είμαστε κουρασμένοι παραείναι απλοϊκή και δε φαίνεται να έχει επιστημονική βάση.
Υγεία στο Σπίτι – Τα πάντα για την Υγεία
