Είμαι σίγουρος ότι πολλοί από εσάς έχετε ακούσει για τον ρόλο της σεροτονίνης και το πόσο επηρεάζει τη ρύθμιση της διάθεσης και των συναισθημάτων μας. Ο ρόλος της σεροτονίνης στην ψυχική υγεία έχει αποτελέσει κατά καιρούς αντικείμενο αντιπαραθέσεων. Ορισμένοι επιστήμονες σε παλαιότερες μελέτες είχαν αμφισβητήσει ότι η μείωση των επιπέδων της συνδέεται με εμφάνιση κατάθλιψης, ωστόσο νεότερες έρευνες κατέληξαν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Για παράδειγμα μια έρευνα του 2016 ,που εξέτασε πειραματόζωα, έδειξε ότι τα ποντίκια που είχαν υψηλότερα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο, παρουσίαζαν σπανιότερα άγχος και κατάθλιψη.
H σεροτονίνη δρα ως νευροδιαβιβαστής, δηλαδή μεταφέρει μηνύματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο και κατ’επέκταση σε όλο το σώμα . Έχει αποδειχθεί ότι η σεροτονίνη σχετίζεται με την εξωτερική συμπεριφορά: ρυθμίζει το θυμό, την επιθετικότητα και την επικοινωνία με τους άλλους. Όταν υπάρχει χρόνια έλλειψη σεροτονίνης, παρουσιάζονται ορισμένες παθήσεις όπως κατάθλιψη, φόβος, διαταραχές πρόσληψης τροφής, διαταραχές ύπνου, αδυναμία απόδοσης και ημικρανίες.
Φάρμακα που στοχεύουν τους υποδοχείς της σεροτονίνης χρησιμοποιούνται ευρέως στην ψυχιατρική. Ωστόσο ,η σεροτονίνη βρίσκεται περισσότερο εκτός του κεντρικού νευρικού συστήματος, κυρίως στο γαστρεντερικό σωλήνα και στα αιμοπετάλια του κυκλοφοριακού συστήματος.
Επίσης ,είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι παίζει ρόλο σε ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών στα περισσότερα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού. Ρυθμίζει πολυάριθμες βιολογικές διεργασίες συμπεριλαμβανομένης της καρδιαγγειακής λειτουργίας ,της κινητικότητας του εντέρου ,ακόμα και του ελέγχου της ουροδόχου κύστης. Πιο αναλυτικά:
- Παίζει ρόλο στην ομαλή λειτουργία και κινητικότητα του εντέρου.
- Βοηθάει τον ύπνο καθώς συμβάλλει στην ομαλή παραγωγή μελανίνης,της ορμόνης του ύπνου.
- Βοηθάει στην πήξη του αίματος. Τα αιμοπετάλια χρησιμοποιούν σεροτονίνη προκειμένου να επιτευχθεί αιμόσταση.
- Ναυτία: Όταν τρώμε κάτι με το οποίο το στομάχι μας δε συμφωνεί παράγονται μεγάλες ποσότητες σεροτονίνης, έχοντας ως αποτέλεσμα την πρόκληση ναυτίας.
- Μειώνει την κατάθλιψη και ελαττώνει το άγχος.
- Οστική πυκνότητα: Μερικοί επιστήμονες συνδέουν τα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης στα οστά με αύξηση κινδύνου οστεοπόρωσης. Πιο συγκεκριμένα, η σεροτονίνη που παράγεται στο έντερο μειώνει το ρυθμό πολλαπλασιασμού των οστεοβλαστών, οδηγώντας σε μείωση της οστικής πυκνότητας.
- Σεξουαλική λειτουργία: Υψηλά επίπεδα σεροτονίνης φαίνεται ότι επηρεάζουν αρνητικά τη φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία. Οι επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης σε άτομα με κατάθλιψη, αλλά το 40% των ασθενών που παίρνουν τα συγκεκριμένα φάρμακα έχουν κάποια συμπτώματα σεξουαλικής δυσλειτουργίας.
Επίσης, το ποσοστό σεροτονίνης επηρεάζεται από την κατανάλωση τρυπτοφάνης. Η τρυπτοφάνη είναι ένα από τα 9 απαραίτητα αμινοξέα (προσλαμβάνεται μόνο μέσω της διατροφής) και χωρίς αυτήν η σύνθεση σεροτονίνης θα ήταν αδύνατη.
Τρόφιμα πλούσια στο αμινοξύ τρυπτοφάνη:
- Καρύδια
- Δαμάσκηνα
- Μπανάνες
- Ζυμαρικά και ψωμί ολικής άλεσης
- Γαλακτοκομικά
- Μαύρη σοκολάτα
- Καλά λιπαρά ψάρια πχ σολομός
- Προϊόντα σόγιας
Συνεργατικά με την τρυπτοφάνη στο ημερήσιο διαιτολόγιο θα πρέπει να εμπεριέχονται τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β (π.χ. πίτουρο ρυζιού, σιταριού, κρέας, ψάρι, αυγά) και βιταμίνη C (πορτοκάλι, διάφορα λαχανικά, λάχανο σπανάκι μαρούλι, κ.α).
Φυσικοί ενισχυτές σεροτονίνης:
- O ήλιος: Η έκθεση στο ηλιακό φως συνίσταται ως θεραπεία για την καταπολέμηση της εποχικής κατάθλιψης. Η εποχική κατάθλιψη είναι συνηθισμένη κυρίως τους χειμερινούς μήνες λόγω της έλλειψης ηλιακού φωτός. Μελέτες δείχνουν πως άτομα που εκτίθενται στο φυσικό ηλιακό φως έχουν αυξημένα επίπεδα σεροτονίνης συγκριτικά με άτομα που δεν εκτίθενται.
- Βακτήρια του εντέρου: To 95% περίπου της σεροτονίνης παράγεται από βακτήρια του εντέρου. Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο με επάρκεια σε φυτικές ίνες φαίνεται να έχει θετικά αποτελέσματα στη διάθεση, καθώς τροφοδοτούνται τα καλά βακτήρια του εντέρου και ενισχύεται η λειτουργικότητα του.
- Άσκηση: Σύμφωνα με έρευνες η αερόβια άσκηση αυξάνει σημαντικά την παραγωγή σεροτονίνης.H συστηματική άσκηση προκαλεί θετικά συναισθήματα ενισχύοντας την διάθεση και έχει πολλά σωματικά οφέλη. Μέσω της άσκησης εκκρίνονται οι ενδορφίνες, οι οποίες στέλνουν το μήνυμα της χαράς στον εγκέφαλο.
Συνδρομο της σεροτονίνης
Το σύνδρομο της σεροτονίνης (ή η τοξικότητα της σεροτονίνης) μπορεί να συμβεί εάν ένας ασθενής λαμβάνει ταυτόχρονα μεγάλες ποσότητες δύο ή περισσότερων φάρμακων που ενισχύουν τη σεροτονίνη. Το σύνδρομο της σεροτονίνης οδηγεί σε υπερβολική νευρική δραστηριότητα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ταραχή και ανησυχία, σύγχυση, αυξημένο καρδιακό ρυθμό και αρτηριακή πίεση, διαστολή της κόρης, διάρροια, πονοκεφάλους, τρέμουλο, εφίδρωση, απώλεια μυϊκού συντονισμού, ρίγη, μυϊκή ακαμψία.
Υγεία στο σπίτι – Τα πάντα για την υγεία σας
Πηγές:
1.A Lack of Serotonin 1B Autoreceptors Results in Decreased Anxiety and Depression-Related Behaviors
2.Σεροτονίνη: Όσα Πρέπει να Γνωρίζετε (pathologia.eu)
3.Σεροτονίνη, ποιος ο ρόλος της διατροφής; (mednutrition.gr)
4.Serotonin: Functions, Normal Range, Side Effects, and More (healthline.com)
5.Serotonin Synthesis and Metabolism (sigmaaldrich.com)
Εικόνα Tim Mossholder, Unsplash
