Που οφείλεται το χρώμα της μελανιάς και γιατί αλλάζει; Η απάντηση κρύβεται στο αίμα.

Εισαγωγή – Τι προκαλεί τις μελανιές;

Είμαι σίγουρος ότι όλοι γνωρίζετε τι είναι και πως μοιάζει μια μελανιά. Οι μελανιές είναι πολύ κοινές και συνήθως εμφανίζονται έπειτα από κάποιο χτύπημα, που έχει ως αποτέλεσμα τη ρήξη ενός ή περισσότερων μικρών αγγείων. Η μελανιά δημιουργείται από το αίμα που διαχέεται στους γύρω ιστούς ύστερα από τον τραυματισμό του τοιχώματος των αγγείων. Όταν τα αγγεία που ρήγνυνται βρίσκονται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του δέρματος, οι μελανιές είναι σχεδόν πάντα ορατές και εύκολα εντοπίσιμες. Παρόλα αυτά μελανιές μπορεί να σχηματιστούν και σε βαθύτερους ιστούς όπως τα οστά και οι μύες. Προφανώς στις περιπτώσεις αυτές δε μπορούμε να τις δούμε, αλλά συνήθως αισθανόμαστε πόνο ή κάποια ενόχληση στην τραυματισμένη περιοχή.

Μελανιές – Ένα θέμα που σηκώνει αρκετή συζήτηση

Θα μπορούσα να γράψω χιλιάδες λέξεις για τις μελανιές. Για παράδειγμα ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις μελανιές και τα αιματώματα; Γιατί κάποιοι από εμάς μελανιάζουν ευκολότερα και συχνότερα; Ποιος ο ρόλος των αντιπηκτικών φαρμάκων και παθήσεων όπως η αιμορροφιλία; Οι απαντήσεις δεν είναι μονολεκτικές και θα προσπαθήσω να τις δώσω σε επόμενα άρθρα.

Ας γυρίσουμε στο θέμα μας όμως που είναι το χρώμα των μελανιών. Μιας και μιλάμε για χρώμα, θα ασχοληθούμε μόνο με τις ορατές μελανιές που σχηματίζονται ακριβώς κάτω από το δέρμα μας. Όπως λέει και το όνομά τους, το χρώμα τους είναι μελανό: σκούρο μπλε ή μωβ. Βέβαια, η ονομασία λέει τη μισή αλήθεια. Όπως μπορεί να έχετε παρατηρήσει οι μελανιές αποκτούν περισσότερα από ένα χρώματα κατά τη διάρκεια της σύντομης συνήθως παρουσίας τους. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί συμβαίνει αυτό; Αν ναι, τότε βρίσκεστε στο σωστό άρθρο.

Τα χρώματα της μελανιάς

Αμέσως μετά τον τραυματισμό των αγγείων και τη διάχυση του αίματος στον χώρο ανάμεσα στα κύτταρα του δέρματος, η μελανιά που σχηματίζεται έχει αρχικά σκούρο κόκκινο χρώμα. Σύντομα όμως το χρώμα αλλάζει σε βαθύ μπλε, μωβ ακόμα και μαύρο. Ύστερα, η μελανιά αποκτά πρασινοκίτρινο, πράσινο ή κίτρινο χρώμα. Τελικά το χρώμα μετατρέπεται σε καφεκίτρινο ή ανοιχτό καφέ λίγο πριν η μελανιά εξαφανιστεί. Κοιτώντας λοιπόν μια μελανιά, μπορούμε σε αρκετές περιπτώσεις να πούμε αν είναι πρόσφατη ή όχι κρίνοντας από το χρώμα της. Προσοχή όμως, μην υπερεκτιμήσετε τις δυνάμεις σας και προσπαθήσετε να μαντέψετε πότε ακριβώς προέκυψε ο τραυματισμός που οδήγησε στη μελανιά. Σύμφωνα με μελέτες ο οπτικός καθορισμός του πόσο παλιά είναι μια μελανιά είναι αναξιόπιστος ακόμα κι όταν διενεργείται από άτομα με σχετική εμπειρία.

Το μυστικό κρύβεται στο αίμα

Που οφείλονται λοιπόν όλα αυτά τα χρώματα; Το μυστικό κρύβεται στο αίμα και πιο συγκεκριμένα μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία είναι γεμάτα αιμοσφαιρίνη, μια πρωτεΐνη που είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς του σώματός μας. Όταν το αίμα διαφύγει από τα τραυματισμένα αγγεία, παγιδεύεται και δε μπορεί να επιστρέψει πίσω στο κυκλοφορικό σύστημα. Η μόνη λύση είναι να απορροφηθεί από τον οργανισμό μας. Κατά τη διαδικασία της απορρόφησης τα συστατικά του αίματος συμπεριλαμβανομένης της αιμοσφαιρίνης καταβολίζονται, δηλαδή διασπώνται και μετατρέπονται σε απλούστερες ουσίες. Τα χρώματα της μελανιάς οφείλονται κατά κύριο λόγο στον καταβολισμό της αιμοσφαιρίνης.

Κόκκινο χρώμα

Μόλις συμβεί η ρήξη ενός αγγείου, η αιμοσφαιρίνη που διαχέεται και παγιδεύεται κάτω από το δέρμα είναι ακόμα συνδεδεμένη με οξυγόνο, με αποτέλεσμα η μελανιά να αποκτά κόκκινο χρώμα όμοιο με αυτό του αίματος.

Βαθύ μπλε, μωβ και μαύρο χρώμα

Η αιμοσφαιρίνη, όντως παγιδευμένη στο μεσοκυττάριο χώρο, χάνει γρήγορα το οξυγόνο της και έτσι τα χρώματα που αναφέρονται παραπάνω κάνουν την εμφάνισή τους και αντικαθιστούν το κόκκινο.

Πράσινο, κίτρινο και καφέ χρώμα

Τα χρώματα αυτά προκύπτουν από τον καταβολισμό της αίμης, που είναι δομικό συστατικό της αιμοσφαιρίνης. Η αίμη λοιπόν αρχικά διασπάται σε σίδηρο, ο οποίος σταδιακά επαναρροφάται, και σε χολοπρασίνη. Όπως ίσως μαντέψατε η χολοπρασίνη προσδίδει πρασινωπό χρώμα στη μελανιά. Στη συνέχεια η χολοπρασίνη καταβολίζεται σε χολερυθρίνη, η οποία είναι υπεύθυνη για το κίτρινο και ανοιχτό καφέ χρώμα.

Είμαι σίγουρος ότι τώρα πια ξέρετε που οφείλουν οι μελανιές το χρώμα τους. Αν σας συναρπάζει κι εσάς ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα, ακολουθήστε τη σελίδα μας στο Instagram για να μη χάσετε κανένα καινούργιο άρθρο.

Πηγές:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21905574/
2. https://www.acepnow.com/article/can-tell-old-bruise-based-color/
3. https://www.discovermagazine.com/health/ask-discover
4. https://www.medicalnewstoday.com/articles/322742#bruise-colors-over-time-and-their-causes