Η υπονατριαιμία είναι η πιο κοινή ηλεκτρολυτική διαταραχή. Ορίζεται ως η συγκέντρωση νατρίου στο αίμα που είναι μικρότερη από 135 mmol/L. Προς δική σας ενημέρωση οι φυσιολογικές τιμές νατρίου κυμαίνονται από 135 έως 145 mmol/L. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι το κάθε βιοχημικό εργαστήριο χρησιμοποιεί τις δικές του τιμές αναφοράς, οι οποίες μπορεί να παρουσιάζουν μικρές αποκλίσεις.
Τι προκαλεί την υπονατριαιμία;
Η υπονατριαιμία μπορεί να προκληθεί από δύο κυρίως λόγους:
1.Απώλεια νατρίου
Η ελάττωση του συνολικού νατρίου του οργανισμού μας δεν είναι ιδιαίτερα συχνή. Πρόκειται για παθολογική κατάσταση, που οφείλεται συνήθως στην αυξημένη απώλεια νατρίου από το γαστρεντερικό σύστημα ή τους νεφρούς.
Απώλεια από το γαστρεντερικό σύστημα
Οι συνηθέστερες αιτίες απώλειας νατρίου από το γαστρεντερικό σύστημα είναι η διάρροια και οι εμετοί. Διάρροια και εμετοί που επιμένουν, οδηγούν σε αφυδάτωση, διαταραχή ηλεκτρολυτών και μπορεί να αποδειχτούν απειλητικοί για τη ζωή. Αναζητείστε αμέσως ιατρική βοήθεια σε περίπτωση που εμφανίσετε επίμονα συμπτώματα.
Απώλεια από τους νεφρούς
Δύο είναι οι κυριότεροι λόγοι απώλειας νατρίου από τους νεφρούς. Πρώτον, η έλλειψη αλατοκορτικοειδών (πχ αλδοστερόνης). Για τους σκοπούς του συγκεκριμένου άρθρου απλώς θα αναφέρω ότι η αλδοστερόνη προκαλεί κατακράτηση νατρίου στους νεφρούς. Επομένως, έλλειψή της οδηγεί σε αυξημένη απώλεια νατρίου και υπονατριαιμία.
Αξίζει να θυμάστε ότι υπονατριαιμία μπορούν να προκαλέσουν και διάφορα φάρμακα, τα οποία ανταγωνίζονται και εμποδίζουν τη δράση της αλδοστερόνης. Ένα παράδειγμα είναι το ευρέως χρησιμοποιούμενο διουρητικό σπιρονολακτόνη.
Σε ξεχωριστό άρθρο θα αναλύσω τα πιο κοινά αντιδιουρητικά φάρμακα και τις παρενέργειές τους.
2.Κατακράτηση νερού
Η κατακράτηση νερού είναι συχνότερη αιτία υπονατριαιμίας σε σχέση με την απώλεια νατρίου. Σχεδόν πάντα οφείλεται στη μειωμένη απέκκριση νερού.
Τι προκαλεί την κατακράτηση νερού;
Η κατακράτηση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα παθολογικών καταστάσεων όπως το νεφρωσικό σύνδρομο, η νεφρική ανεπάρκεια και η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Δε χρειάζεται να γνωρίζετε επακριβώς την παθοφυσιολογία των παραπάνω παθολογικών καταστάσεων, προκειμένου να κατανοήσετε γιατί μπορούν δυνητικά να οδηγήσουν σε υπονατριαιμία. Κρατήστε μόνο ότι έχουν ως αποτέλεσμα την κατακράτηση νερού.
Πάντως, η κυριότερη αιτία κατακράτησης ύδατος και υπονατριαιμίας είναι το σύνδρομο απρόσφορης αντιδιούρησης (στα αγγλικά ονομάζεται SIAD). Το σύνδρομο αυτό χαρακτηρίζεται από υπέρμετρη έκκριση αντιδιουρητικής ορμόνης η οποία δρα στους νεφρούς και μειώνει την απέκκριση νερού. Το ρόλο της αντιδιουρητικής ορμόνης και το σύνδρομο SIAD θα τα αναλύσω σε άλλο άρθρο.
Γιατί η κατακράτηση προκαλεί υπονατριαιμία;
Θα το εξηγήσω πολύ απλά. Η ποσότητα νατρίου παραμένει σταθερή ενώ η ποσότητα του νερού στο σώμα μας αυξάνεται. Μιλάμε δηλαδή για αραίωση. Φανταστείτε ότι προσθέτετε αρκετά παγάκια στον καφέ σας. Η συνολική ποσότητα της καφεΐνης παραμένει η ίδια, αλλά κάθε ml του αραιωμένου ροφήματος περιέχει μικρότερη ποσότητα καφεΐνης σε σχέση με την αρχική.
Συνοπτικά
Έχοντας διαβάσει το παρόν άρθρο γνωρίζετε ότι η υπονατριαιμία οφείλεται είτε σε κατακράτηση νερού είτε σε απώλεια νατρίου.
Σε περίπτωση που οι βιοχημικές σας εξετάσεις ‘’δείξουν’’ ελαττωμένο νάτριο συμβουλευτείτε άμεσα το γιατρό σας.
Σε άλλο άρθρο θα αναλύσω τους τρόπους αντιμετώπισης της υπονατριαιμίας.
Αυτά για την ώρα.
Υγεία στο σπίτι – Τα πάντα για την υγεία σας
Πηγές:
1.Gaw, Allan (2008) Clinical biochemistry, An Illustrated Colour Text, Elsevier Limited
Photo by Jason Tuinstra on Unsplash
