Νερό, πηγή ζωής
Είμαι σίγουρος ότι γνωρίζετε πως χωρίς νερό δε θα υπήρχε ζωή όπως την ξέρουμε στον πλανήτη μας. Αν αναλογιστούμε ότι το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από νερό σε ποσοστό 60-70%, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η επαρκής κατανάλωση νερού έχει εξέχουσα σημασία για τη διατήρηση της υγείας μας. Και ενώ όλοι μας γνωρίζουμε τη σημασία της κατανάλωσης νερού, πολλοί αγνοούν ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα που πρέπει να πίνουμε. Μία άλλη παρανόηση είναι η πεποίθηση ορισμένων ότι πρέπει να καταναλώνουμε αρκετό νερό μόνο όταν έχει ζέστη, καθώς χάνουμε μεγάλη ποσότητα υγρών με τον ιδρώτα. Η αλήθεια είναι ότι η μη επαρκής κατανάλωση νερού μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση ανεξαρτήτως εποχής και θερμοκρασίας, παρά το γεγονός ότι είναι πιο εύκολο τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω της ζέστης. Βέβαια, όσο περίεργο κι αν ακούγεται, μία έρευνα του πανεπιστημίου του New Hampshire υποστηρίζει ότι ο κίνδυνος αφυδάτωσης αυξάνεται όταν ο καιρός είναι κρύος! Και αυτό μπορεί να φαίνεται εκ πρώτης όψεως ‘άνω ποταμών’ αλλά αρχίζει να βγάζει νόημα αν αναλογιστούμε ότι το αίσθημα δίψας μειώνεται κατά 40% όταν έχει κρύο.
Αυξημένος κίνδυνος αφυδάτωσης όταν έχει κρύο. Πώς εξηγείται;
Πάμε να εξηγήσουμε πολύ συνοπτικά το μηχανισμό που κρύβεται πίσω από την αφυδάτωση τους χειμερινούς μήνες. Κανονικά όταν το υπάρχει απώλεια ύδατος από τον οργανισμό μας, η αντιδιουρητική ορμόνη πιάνει αμέσως δουλειά προκειμένου να διατηρηθεί η ομοιόσταση. Η αντιδιουρητική ορμόνη (ADH) παράγεται από εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα στον υποθάλαμο και στη συνέχεια αποθηκεύεται στην οπίσθια υπόφυση από όπου και απελευθερώνεται στην αιματική κυκλοφορία. Με το αίμα φτάνει στα νεφρικά σωληνάρια όπου προκαλεί κατακράτηση ύδατος. Κι εδώ έρχεται το ενδιαφέρον κομμάτι. Όταν κάνει κρύο παρατηρείται περιφερική αγγειοσυστολή, προκειμένου να περιοριστεί η απώλεια θερμότητας προς το περιβάλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του όγκου αίματος που κυκλοφορεί στα κεντρικά αγγεία του σώματος και ‘ξεγελά’ τον εγκέφαλο, ο οποίος δε μπορεί να αντιληφθεί εύκολα την απώλεια νερού. Αυτό συμβαίνει καθώς ακόμα και σε καταστάσεις αφυδάτωσης, η ποσότητα του αίματος που φτάνει στον εγκέφαλο μπορεί να είναι σχετικά σταθερή λόγω της περιφερικής αγγειοσυστολής. Ως εκ τούτου, δεν αυξάνεται η έκκριση αντιδιουρητικής ορμόνης όπως θα έπρεπε και οι νεφροί αδυνατούν να συγκρατήσουν επαρκείς ποσότητες νερού. Επομένως, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να πίνουμε αρκετό νερό ανεξαρτήτως της εξωτερικής θερμοκρασίας, καθώς ο κίνδυνος αφυδάτωσης είναι πάντοτε υπαρκτός. Να τονίσω εδώ ότι ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι οι ηλικιωμένοι, καθώς το αίσθημα δίψας μειώνεται με την ηλικία.
Ας μπούμε στην ουσία όμως τώρα! Πόσο νερό περίπου πρέπει να καταναλώνουμε ημερησίως;
Υπάρχει ένας γενικός κανόνας σύμφωνα με τον οποίο συνίσταται να καταναλώνουμε 4-6 ποτήρια νερό ημερησίως. Αλλά όπως πάντα, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η πραγματικότητα είναι ότι η ποσότητα νερού που χρειάζεται κάθε ένας από εμάς είναι διαφορετική και πρέπει να προσαρμόζεται σύμφωνα με τις ανάγκες και την κατάσταση της υγείας μας. Για παράδειγμα, ένα απόλυτα υγιές άτομο πρέπει να αυξήσει την πρόσληψη νερού όταν γυμνάζεται και χάνει μεγάλες ποσότητες ύδατος μέσω του ιδρώτα. Ακόμα, μπορεί να παρατηρηθεί κατακράτηση νερού σε άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό, νεφρική νόσο, ηπατική νόσο ή έχουν καρδιακά προβλήματα. Κατακράτηση νερού μπορεί να προκληθεί και από ορισμένα φάρμακα, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονωδη και άλλα. Επομένως, εάν πάσχετε από κάποια νόσο ή παίρνετε φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν κατακράτηση ύδατος, καλό είναι να συμβουλευτείτε το γιατρό σας σχετικά με την ποσότητα νερού που πρέπει να πίνετε καθημερινά. Και να θυμάστε: τα ροφήματα που πίνετε κατά τη διάρκεια της μέρας συμβάλλουν στην ενυδάτωσή σας, καθώς περιέχουν νερό. Βέβαια, πολλά από αυτά μπορεί να μην είναι υγιεινά (π.χ. αναψυκτικά), λόγω της μεγάλης τους περιεκτικότητας σε ζάχαρη.
Σημεία και συμπτώματα αφυδάτωσης
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφέρω μερικά σημεία και συμπτώματα αφυδάτωσης που καλό θα είναι να γνωρίζετε:
🔹Αίσθημα δίψας.
🔹Ξηροστομία, ξηρό δέρμα και ματιά. Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος και χρειάζεται να το ενυδατώνουμε επαρκώς.
🔹Συχνοί πονοκέφαλοι: Το 80% του εγκεφάλου αποτελείται από νερό. Όταν αφυδατωνόμαστε, χάνεται νερό γύρω από τον ιστό του εγκεφάλου και μειώνεται η ροή αίματος και οξυγόνου στον εγκέφαλο.
🔹Ο σημαντικότερος δείκτης για να ελέγξουμε αν είμαστε αφυδατωμένοι, είναι το χρώμα των ούρων. Όσο πιο σκούρο χρώμα έχουν τόσο πιο αφυδατωμένοι είμαστε και όσο πιο ανοιχτό τόσο πιο ενυδατωμενοι.
🔹Χαμηλή ενέργεια. Πολλές φορές νιώθουμε ληθαργικοί και κουρασμένοι.
🔹 Μυϊκές κράμπες. Όταν οι μύες δεν είναι επαρκώς ενυδατωμένοι, προκαλούνται συχνοί μυϊκοί σπασμοί και κράμπες διότι δεν έχουν αρκετό νερό γύρω τους και είναι αρκετά ευαίσθητοι.
Πηγές:
1.How much water should you drink? – health.harvard.edu
2.Cold Weather Increases Risk Of Dehydration – UNH Study Gives Insight Into Why We Feel Less Thirsty
3.Physiology of Cold Exposure – Andrew J. Young 1 Michael N. Sawka and Kent B. Pandolf
4.Relationship between thyroid dysfunction and body weight: a not so evident paradigm – Mónica Ríos-Prego,1 Luis Anibarro,1 and Paula Sánchez-Sobrino2
5.Dehydration – Mayo Clinic
Εικόνα:Anderson Rian, Unsplash
