Το άρθρο δημιουργήθηκε με τη χρηματοδότηση του European Solidarity Corps Gr μέσω του Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα ‘Educate First Aid’, πατώντας εδώ.
Έχετε δει ποτέ να χτυπάει κάποιον το ρεύμα; Είναι μια τρομακτική εικόνα. Το σώμα σφίγγεται, χάνει τον έλεγχο, και για λίγα δευτερόλεπτα μοιάζει σαν να μην υπακούει πια. Τώρα φανταστείτε το ίδιο σκηνικό — αλλά αυτή τη φορά, το “ρεύμα” δεν έρχεται απ’ έξω. Έρχεται από μέσα. Από τον ίδιο τον εγκέφαλο.
🧠 Αυτή είναι η εικόνα μιας επιληπτικής κρίσης.
Ένα φαινόμενο που μπορεί να τρομάξει, να αιφνιδιάσει, αλλά και να μας καθηλώσει από άγνοια. Κι όμως, αν ξέρεις τι συμβαίνει – και πώς να αντιδράσεις σωστά – μπορείς να κάνεις τη διαφορά.
Τι είναι η επιληψία και η επιληπτική κρίση
Ο εγκέφαλός μας και το νευρικό μας σύστημα λειτουργούν μέσα από ένα πολύπλοκο δίκτυο επικοινωνίας. Οι νευρώνες – τα “καλώδια” του σώματος – ανταλλάσσουν πληροφορίες μέσω ηλεκτρικών και χημικών σημάτων. Μέσα απ’ αυτή την επικοινωνία γεννιούνται οι σκέψεις μας, οι κινήσεις, ακόμα και τα συναισθήματα.
Αλλά τι συμβαίνει όταν αυτό το σύστημα υπερφορτωθεί;
Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, ένα πλήθος νευρώνων “πυροδοτούνται” ταυτόχρονα, δημιουργώντας μια ανεξέλεγκτη ηλεκτρική καταιγίδα στον εγκέφαλο. Αυτή η απότομη δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσει ακούσιες κινήσεις, περίεργες συμπεριφορές ή ακόμα και μια σύντομη απώλεια της επαφής με το περιβάλλον.
Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν σημαντικά. Από έντονες μυϊκές συσπάσεις και σπασμούς, μέχρι πιο ήπιες εκδηλώσεις όπως το να “παγώνει” κάποιος για λίγα δευτερόλεπτα, κοιτώντας το κενό χωρίς αντίδραση.
🎯 Και πάμε τώρα στην αιτία. Οι κρίσεις μπορεί να προκληθούν από πολλούς παράγοντες: εγκεφαλικά επεισόδια, λοιμώξεις, τοξίνες, ακόμα και όγκους. Όμως – και αυτό είναι σημαντικό – το ότι κάποιος παθαίνει μια κρίση, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει επιληψία. Για παράδειγμα, στα παιδιά, ένας υψηλός πυρετός μπορεί να οδηγήσει σε αυτό που λέμε “πυρετική κρίση”.
Οποιοσδήποτε μπορεί να επηρεαστεί – ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή εθνικότητας.
📌 Τώρα, όσον αφορά τα είδη των κρίσεων: χωρίζονται κυρίως σε δύο βασικές κατηγορίες – εστιακές και γενικευμένες.
Αυτό που τραβάει συχνά την προσοχή, ειδικά στα επείγοντα περιστατικά, είναι οι τονικο-κλονικές κρίσεις – μια μορφή γενικευμένης κρίσης.
Τα χαρακτηριστικά τους είναι εντυπωσιακά: το σώμα σφίγγεται, τα άκρα συσπώνται και στη συνέχεια τεντώνονται, συχνά συνοδευόμενα από καμπύλωση της πλάτης. Οι θωρακικοί μύες μπορεί να συσπώνται έντονα, τα χέρια και τα πόδια να κινούνται ανεξέλεγκτα. Και όταν η κρίση τελειώσει, το άτομο μπορεί να χρειαστεί 10 έως 30 λεπτά για να ανακτήσει πλήρως τις αισθήσεις του.
😮 Αν σας θυμίζουν σκηνές από τον “Εξορκιστή”, δεν είστε οι μόνοι. Οι ακούσιες κινήσεις του σώματος σε τέτοιες κρίσεις είναι τόσο έντονες και απότομες που μπορεί να προκαλέσουν φόβο σε όσους τις βλέπουν για πρώτη φορά.
Επιληψία – Πρώτες Βοήθειες
Παρόλο που μια επιληπτική κρίση μπορεί να φαίνεται τρομακτική – ειδικά αν δεν την έχεις ξαναδεί – είναι σημαντικό να θυμάστε πως υπάρχουν βασικά βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να προσφέρουμε σωστά πρώτες βοήθειες.
🛑 Πρώτον: Μην προσπαθήσετε να ακινητοποιήσετε το άτομο. Δε βοηθάει και μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να τοποθετήσετε το άτομο προσεκτικά στο έδαφος, σε ασφαλές σημείο, και να απομακρύνετε αντικείμενα που θα μπορούσαν να το τραυματίσουν κατά τη διάρκεια των σπασμών.
👄 Δεύτερον: ΠΟΤΕ μη βάλετε κάτι στο στόμα του – ούτε κουτάλι, ούτε χέρι, ούτε τίποτα. Υπάρχει ο μύθος ότι κάποιος μπορεί “να καταπιεί τη γλώσσα του”, αλλά αυτό δεν ισχύει. .
⏱️ Τρίτον: Χρονομετρήστε τη διάρκεια της κρίσης. Είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε. Αν η κρίση διαρκεί περισσότερο από 5 λεπτά, τότε θεωρείται επείγον περιστατικό και πρέπει να καλέσετε άμεσα το 166.
🧘♂️ Τέλος: Όταν η κρίση τελειώσει και το άτομο επανέλθει, μείνετε δίπλα του. Πείτε του με ήρεμη φωνή ότι όλα είναι καλά, καθησυχάστε το και αφήστε το να ξεκουραστεί. Πολλοί αισθάνονται μπερδεμένοι, κουρασμένοι ή ντροπιασμένοι – η παρουσία σας μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά.
Επίσης, φροντίστε όταν τελειώσει η κρίση να βάλετε το άτομο σε θέση ανάνηψης, να το γυρίσετε στο πλάι δηλαδή. Αυτή η θέση βοηθάει ώστε, σε περίπτωση εμετού, να αποφευχθεί η εισρόφηση γαστρικού περιεχομένου στους πνεύμονες, που μπορεί να προκαλέσει χημική πνευμονία.
Για περισσότερες χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τις πρώτες βοήθειες μείνετε συντονισμένοι. Επιπλέον, μπορείτε να βρείτε πλούσιο υλικό στα κανάλια μας σε YouTube, TikTok και Instagram. Ραντεβού σύντομα με περισσότερα.
Πηγές:
1.NIH – Epilepsy & Seizures
2.Yang L. et al., Epilepsy Behavior, 2021
